Ε - ΑΤΡΙΚΑ

Ο Σεπτέμβριος έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Αλτσχάιμερ και στο πλαίσιο αυτό η 21η Σεπτεμβρίου έχει ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Νόσου Αλτσχάιμερ, με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την καταπολέμηση του στίγματος.

Η άνοια χρησιμοποιείται ως όρος για να περιγράψει διαφορετικές διαταραχές του εγκεφάλου που έχουν κοινή την απώλεια της λειτουργίας του εγκεφάλου. Συνήθως εξελίσσεται βαθμιαία και επηρεάζει τη μνήμη, τη σκέψη, τη συμπεριφορά και το συναίσθημα. Η νόσος Alzheimer αποτελεί την πιο συχνή μορφή άνοιας.

Πρόκειται για μια νευροεκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου που χαρακτηρίζεται από προοδευτική έκπτωση των νοητικών λειτουργιών (της μνήμης, σκέψης, αντίληψης, λόγου, ικανότητας μάθησης και κρίσης). Μπορεί, επίσης, να παρουσιάσει διαταραχές στη συμπεριφορά, διαταραχές ύπνου ή όρεξης, επιθετικότητα, απάθεια.

Έγκαιρη διάγνωση: Η ύπαρξη υποστηρικτικού περιβάλλοντος, η φυσική κατάσταση, η συναισθηματική αντοχή είναι κάποιοι από τους παράγοντες που καθορίζουν το πως θα βιώσει το άτομο την άνοια. Ωστόσο, η καθυστέρηση στη διάγνωση και στη θεραπεία επηρεάζει αρνητικά τη συνολική πορεία της νόσου. Ως εκ τούτου, οι πάσχοντες που λαμβάνουν θεραπεία από το αρχικό στάδιο παρουσιάζουν καλύτερη ποιότητα ζωής και γίνεται ευκολότερη η φροντίδα τους.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ (ενδεικτικά)

Καθημερινή φροντίδα

Τουαλέτα και ακράτεια
Ο ασθενής από τη νόσο Alzheimer ίσως χάσει την ικανότητά του να αναγνωρίζει πότε χρειάζεται να πάει στην τουαλέτα, πού είναι η τουαλέτα ή τι πρέπει να κάνει εκεί.

Προτάσεις:
• Κάντε ένα πρόγραμμα για το πότε θα πηγαίνει τουαλέτα
• Αφήστε την πόρτα της τουαλέτας ανοιχτή ώστε να τη βρίσκει πιο εύκολα
• Σιγουρευτείτε ότι τα ρούχα του είναι εύκολο να αφαιρεθούν
• Ένα δοχείο νυκτός ή ένα δοχείο δίπλα στο κομοδίνο που είναι δίπλα στο κρεβάτι του ίσως βοηθήσουν

Ντύσιμο

Ο ασθενής μπορεί συχνά να δυσκολεύεται να ντυθεί και μπορεί να μην αναγνωρίζει την ανάγκη να αλλάξει ρούχα.

Προτάσεις:
• Δώστε τη δυνατότητα να επιλέξει τα ρούχα που θα φορέσει και βοηθήστε με απλές οδηγίες για το τί πρέπει να κάνει βήμα προς βήμα- Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία στο ντύσιμο όσο το δυνατό περισσότερο
• Aν δυσκολεύεται να ντυθεί μόνος, διευκολύνετε με την επιλογή ρούχων χωρίς περίπλοκα κουμπώματα και παπούτσια χωρίς κορδόνια
• Προσπαθήστε ώστε να ντύνεται την ίδια ώρα κάθε μέρα για να γίνει αντιληπτό το ντύσιμο ως μέρος της καθημερινής ρουτίνας

Μαγείρεμα

Ο ασθενής μπορεί να χάσει την ικανότητα να μαγειρεύει και σε περίπτωση που μένει μόνος του αυξάνεται ο κίνδυνος τραυματισμού

Προτάσεις:
• Αξιολογήσετε πόσο καλά μπορεί ο ασθενής να μαγειρεύει για τον εαυτό του
• Δώστε γραπτές απλές οδηγίες και τοποθετήστε ετικέτες στα ντουλάπια και στα συρτάρια της κουζίνας
• Μοιραστείτε και απολαύστε τη μαγειρική μαζί με τον ασθενή
• Τοποθετήστε ασφαλείς συσκευές και απομακρύνετε αιχμηρά αντικείμενα–σκεύη

Χάσιμο αντικειμένων και οι κατηγορίες για κλοπή

Λόγω των προβλημάτων μνήμης o ασθενής από τη νόσο Alzheimer μπορεί συχνά να ξεχνάει που έχει βάλει κάποια αντικείμενα και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κατηγορήσει τον φροντιστή.

Προτάσεις:
• Ανταποκριθείτε ευγενικά στις κατηγορίες του ασθενή και όχι αμυντικά
• Συμφωνήστε με τον ασθενή ότι το αντικείμενο χάθηκε και βοηθήστε τον να το βρει
• Αφού τον βοηθήσετε να ψάξει για λίγα λεπτά μετά δοκιμάστε να τραβήξετε την προσοχή του σε άλλη δραστηριότητα όπως το να τον πάτε μια βόλτα

Επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις
Ένα άτομο με άνοια ίσως ξεχάσει τι έχει πει πριν λίγο, κάτι το οποίο οδηγεί σε επαναλαμβανόμενες ερωτήσεις και συμπεριφορές.

Προτάσεις:
• Προσπαθήστε να αποσπάσετε την προσοχή του ατόμου, προσφέροντας κάτι διαφορετικό να δει, να ακούσει ή να ασχοληθεί
• Γράψτε κάπου την απάντηση σε ερωτήσεις που κάνει συχνά
• Αγκαλιάστε τον και δείξτε του τρυφερότητα, εάν το δέχεται

Η αλληλεπίδραση πάσχοντα- φροντιστή, όταν είναι ισχυρή και ουσιαστική, αποτελεί ενδυναμωτικό στοιχείο για ομαλή καθημερινότητα. Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον, μια ελεγχόμενη δομημένη ρουτίνα, με όσον το δυνατόν λιγότερες συγκρούσεις ανάμεσα στον ασθενή και το άτομο που τον φροντίζει. Να τονιστεί, πως ο ρόλος του φροντιστή είναι ιδιαίτερα δύσκολος καθώς καλείται να ανταπεξέλθει σε μια νέα πραγματικότητα που αποτελεί πηγή έντονου στρες και συναισθηματικής φόρτισης. Ως εκ τούτου, ο φροντιστής δεν θα πρέπει να παραμελεί τον εαυτό του παρασυρόμενος από τη φροντίδα του πάσχοντα, αλλά να βρίσκει προσωπικό χρόνο, να παρατηρεί τον εαυτό του (θα τον διευκολύνει να αντιληφθεί τη στιγμή που το σώμα του διαμαρτύρεται για συσσωρευμένο στρες και κόπωση) και να αναζητά πηγές στήριξης (φίλοι, οικογένεια, ειδικοί).

1η Τ.ΟΜ.Υ Αλεξ/πολης
Κοινωνική λειτουργός
Λαφτσή Τάνια

Βιβλιογραφία:

Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών (2015). Βοήθεια για τους περιθάλποντες ατόμων με άνοια.
https://www.alz.co.uk/sites/default/files/pdfs/help-for-caregivers-EL.pdf

Κέντρο Alzheimer Ψυχογηριατρικής Εταιρείας "ο Νέστωρ". Συμβουλές φροντιστών ασθενών με νόσο Alzheimer για ασφάλεια μέσα και έξω από το σπίτι
https://www.nstr.gr/wp-content/uploads/2013/09/sumvoules_frontistwn.pdf

Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών (2015). Εγχειρίδειο φροντιστών ατόμων με άνοια.